Podział majątku wspólnego

W trakcie funkcjonowania związku małżeńskiego powstaje wspólnota majątkowa. Jeśli małżonkowie nie ustalili wcześniej rozdzielności majątkowej, wszystkie dobra materialne powstałe po ślubie, należą do obojga małżonków. Co dzieje się z majątkiem wspólnym w momencie rozwodu?

Co jest przedmiotem majątku wspólnego?

Nie wszystkie dobra materialne są przedmiotem majątku wspólnego małżonków. Do majątków osobistych zaliczają się: przedmioty i środki finansowe, które były w posiadaniu małżonka jeszcze przed ślubem; dobra materialne powstałe w wyniku darowizny lub dziedziczenia; środki zdobyte na drodze odszkodowań; osobiste nagrody; przedmioty, które zostały nabyte w zamian za inne przedmioty należące do majątku osobistego (np. sprzedaż należących do majątku osobistego gruntów i kupno za te pieniądze mieszkania).

Do majątku wspólnego wchodzą dochody z prowadzonego przedsiębiorstwa.Natomiast jeśli chodzi o przedmioty, które wchodzą w skład majątku wspólnego, to jest to przede wszystkim wynagrodzenie z tytułu wykonywanej pracy, a także: dochody z prowadzonego przedsiębiorstwa; dochody, które są generowane z majątku wspólnego lub majątków osobistych małżonków, np. z dzierżawy gruntów; dochody z innych form zarobkowych; środki zbierane na funduszach emerytalnych. Oprócz środków finansowych do wspólnoty majątkowej należą niemal wszystkie przedmioty, które zostały kupione podczas trwania małżeństwa.

Natomiast majątek osobisty obejmuje wszelkie dobra zakupione przed zawarciem małżeństwa, otrzymane w wyniku dziedziczenia lub darowizny, odszkodowania za utratę zdrowia lub z tytułu zadośćuczynienia za wyrządzoną krzywdę, za wyjątkiem renty z powodu utraty zdolności do pracy. Do majątku osobistego należą też prawa autorskie i pokrewne, dobra uzyskane jako nagroda za osobiste osiągnięcia, przedmioty nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, przedmioty użytku osobistego.

Rozwód i sposoby podziału majątku wspólnego

Jeśli małżonkowie podejmą decyzję o rozwodzie, będzie się to wiązać z podziałem majątku wspólnego zgromadzonego podczas trwania małżeństwa. Są dwie główne metody, którymi można ów podział przeprowadzić. Pierwszym, najprostszym sposobem jest wspólne dojście do porozumienia i podzielenie dóbr na zasadzie umowy między małżonkami. Niekiedy jednak jest to sytuacja niemożliwa z uwagi na odmienne opinie małżonków w kwestii co i ile się każdemu z nich należy. W takim wypadku o podziale majątku może zadecydować sąd. Postępowanie może odbyć się w toku samej sprawy rozwodowej lub po jej zakończeniu. Sądowy podział majątku wspólnego małżonków odbywa się na wniosek jednej ze stron. Sąd może orzec na trzy sposoby. Pierwszym z nich jest przyznanie każdemu z małżonków takiej części wspólnego mienia, która byłaby zgodna z ich wkładem własnym w powstawanie majątku wspólnego. Drugi sposób to przyznanie dóbr tylko jednemu z małżonków i obowiązek spłaty drugiej ze stron. Trzecia metoda to zarządzenie przez sąd sprzedaży mienia i podziału otrzymanych pieniędzy.

Podział majątku – równy czy nierówny?

Zasadniczo podział majątku wspólnego przeprowadzany jest w sposób równy. Oznacza to, że zgromadzone mienie jest dzielone między małżonków po połowie. Jednak od tej reguły bywają odstępstwa. Każde z małżonków może starać się udowodnić przed sądem swój większy udział w powstawaniu majątku wspólnego. Nierówny podział majątku wspólnego może nastąpić na przykład w sytuacji, jeśli działania jednej ze stron przyczyniły się do znacznego zaniżenia wartości ogólnej tegoż majątku. Inną okolicznością jest rażące niepodejmowanie starań do powstawania wspólnego majątku przez jedną ze stron. Generalnie muszą muszą być spełnione dwie przesłanki, aby sąd mógł ustalić nierówny podział majątku – muszą istnieć ważne powody, dla których strona żąda nierównego podziału oraz musi istnieć wyraźna różnica między stopniem przyczynienia się do powstania majątku wspólnego obydwu stron.