Dziedziczenie do majątku osobistego małżonków

Dziedziczenie przez małżonków do majątku osobistego to zasada

Przedmioty nabyte w drodze dziedziczenia wchodzą w skład majątku osobistego małżonków. Zasada ta dotyczy zarówno dziedziczenia ustawowego, jak i dziedziczenia testamentowego.

Spadkodawca sporządzając testament może jednak postanowić inaczej – w takim przypadku dojdzie do dziedziczenia do majątku wspólnego. Odstępstwo od tej zasady wymaga jednak jednoznacznego sformułowania testamentu.

Dziedziczenie do majątku osobistego małżonków nie będzie następowało także w przypadku przedmiotów zwykłego urządzenia domowego służące do użytku obojga małżonków. Spadkodawca sporządzając testament może jednak postanowić o odejściu od tej zasady – w takim przypadku dojdzie do dziedziczenia tych przedmiotów do majątku osobistego małżonka uprawnionego do dziedziczenia.

Intercyza nie może zmieniać zasad dziedziczenia

Zasada dziedziczenia do majątku osobistego może zostać zmieniona tylko przez spadkodawcę. Możliwości takiej nie mają natomiast małżonkowie – nie mogą oni zawrzeć umowy majątkowej małżeńskiej (tzw. intercyzy) określającej, że odziedziczone przedmioty i prawa wejdą do majątku wspólnego.

Ograniczenie takie wynika z jednoznacznego przepisu prawa – art. art. 49 § 1 pkt 1) Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Przepis ten określa wprost, że małżonkowie nie mogą rozszerzyć wspólności majątkowej małżeńskiej na przedmioty majątkowe, które przypadną im. między innymi z tytułu dziedziczenia lub zapisu.

Zapis zwykły i windykacyjny, a majątek osobisty

W skład majątku osobistego wchodzą także przedmioty nabyte przez zapis zwykły lub windykacyjny, chyba że spadkodawca postanowił inaczej i zdecydował, że przedmioty te będą należeć do majątku wspólnego małżonków.

Z zapisem zwykłym mamy do czynienia, gdy spadkodawca przez rozrządzenie testamentowe zobowiązuje spadkobiercę dziedziczącego z ustawy lub z testamentu do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby.

Z zapisem windykacyjnym mamy z kolei do czynienia, gdy spadkodawca w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego postanowił, że oznaczona osoba z chwilą otwarcia spadku nabędzie przedmiot zapisu, a więc zbywalne prawo majątkowe, przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne, czy też ustanowione na rzecz zapisobiercy użytkowanie lub służebność.

Dziedziczenie przedmiotów zwykłego urządzenia domowego nie następuje do majątku osobistego

Jak sygnalizowałem to już powyżej, odstępstwem od dziedziczenia do majątku osobistego jest dziedziczenie przedmiotów zwykłego urządzenia domowego służących obojgu małżonkom. Do dziedziczenia tych przedmiotów do majątku wspólnego.

Spadkodawca może jednak postanowić, że do dziedziczenia tych przedmiotów dojdzie do majątku osobistego, a nie do wspólnego. Ustanowi tym samym wyjątek od wyjątku jeżeli chodzi o zasady dziedziczenia.

Przedmioty zwykłego urządzenia domowego, które służą do użytku obojga małżonków, to przede wszystkim rzeczy ruchome stanowiące wyposażenie mieszkania lub domu. Przedmioty zwykłego urządzenia domowego powinny służyć obojgu małżonkom, a nie tylko jednemu z nich.

Za przedmioty zwykłego urządzenia domowego można między innymi uznać: meble pokojowe, obrusy, pościele, dywany, sprzęt RTV i AGD, garnki, odkurzacz, ławeczkę do ćwiczeń itd.

Przedmiotami zwykłego urządzenia domowego nie są rzeczy, które nie służą prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego. Chodzi tu zwłaszcza o kolekcje przedmiotów gromadzonych przez jednego z małżonków lub odziedziczone przez niego po przodkach, na przykład: