Przepis art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przedstawia zamknięty katalog przedmiotów należących do majątku osobistego każdego z małżonków. Oznacza to, że reszta przedmiotów nabytych w czasie trwania wspólności ustawowej wchodzi w skład majątku wspólnego (art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).
W skład majątku osobistego każdego z małżonków wchodzą między innymi przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków (art. 33 pkt 8 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).
Nagroda za jakie osiągnięcia wchodzi do majątku wspólnego?
Osobiste osiągnięcie małżonka powinno:
- mieć charakter wyjątkowy,
- być połączone ze szczególnymi dokonaniami małżonka,
- związane z jego ponadprzeciętną biegłością w danej dziedzinie, a więc talentem.
Jaki charakter powinna mieć nagroda za osobiste osiągnięcie?
Nagroda przyznana za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków także powinna mieć wyjątkowy charakter i być wyrazem uznania dla szczególnych osiągnięć małżonka.
Przepis art. 33 pkt 8) Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, że każda nagroda za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków wchodzi w skład jego majątku osobistego.
Jakie nagrody wchodzą w skład majątku osobistego małżonków?
Do nagród za osobiste osiągnięcia każdego z małżonków zalicza się przede wszystkim nagrody przyznane za szczególne, twórcze osiągnięcia. Chodzi tu między innymi o:
- nagrody artystyczne (np. Fryderyk lub Złote Lwy),
- nagrody literackie (np. literacka nagroda Nike).
- nagrody naukowe (np. stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego za wyniki w nauce),
- nagrody uzyskane w konkursach wiedzy.
Nagrodami za osobiste osiągnięcia są także nagrody za osiągnięcia niemające twórczego charakteru, a więc na przykład:
- nagroda za uratowanie komuś życia,
- nagrody sportowe (np. medal olimpijski),
- nagrody w programach telewizyjnych (np. nagroda za udział w programie “1 z 10”).
Jakie nagrody nie wchodzą do majątku osobistego?
Do nagród za osobiste osiągnięcia każdego z małżonków nie można zaliczyć świadczeń pieniężnych będących specjalnym dodatkowym wynagrodzeniem, takich jak:
- tzw. trzynastka,
- należność za sporządzenie bilansu,
- wynagrodzenie za dodatkową pracę,
- pracownicze nagrody specjalne.
Ponadto kryterium osobistego osiągnięcia nie spełniają także nagrody, których przyznanie zostało uzależnione od czynnika losowego, a więc na przykład:
- wygrana w lotto,
- wygrana w loteriach zdrapkowych,
- wygrana w konkursie organizowanym przez znaną markę.
Nagrody związane z wykonywaniem zawodu przez małżonka
Małżonek, który jest sportowcem może na podstawie umowy ze sponsorem otrzymywać różne kwoty za zdobycie medalu w zawodach. Powstaje pytanie, czy można uznać to za nagrodę za osobiste osiągnięcia?
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 marca 2013 r. (I CSK, 515,12) zaliczył do majątku osobistego jako nagrodę za osobiste osiągnięcia kwotę, o której mowa. Wyrok ten budzi jednak spore wątpliwości, ponieważ takie świadczenie wynika przede wszystkim ze wzrostu popularności sportowca, częstotliwości pojawiania się w mediach, a co za tym idzie skuteczniejszego reklamowania marki sponsora. W mniejszym stopniu można uznać to za nagrodę za osobiste osiągnięcie tego małżonka.
Wydaje się zatem, że tego typu przysporzenie może być uznane za nagrodę za osobiste osiągnięcia wtedy, gdy nie spełnia innej funkcji, w szczególności, gdy nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie małżonka.
Tak samo należy rozumieć nagrody uzyskiwane przez małżonka zawodowo, które stanowią stałe źródło utrzymania, a więc na przykład:
- nagroda zawodowego piłkarza za przejście do finału Ligi Mistrzów,
- premia dla piłkarza za zdobycie bramki,
- grant naukowy.
